Вывучаем родную мову разам!

Роля сям'і ў выхаванні патрыятычных пачуццяў у дзяцей

"Роля сям'і ў выхаванні патрыятычных пачуццяў у дзяцей дашкольнага ўзросту"

Безумоўна, аснова выхавання чалавека закладваецца ў сям'і. Патрыятычнае выхаванне, цікавасць да духоўнага пачатку нашага жыцця таксама павінны пачынацца ў сям'і. Але ўмоў для гэтага сёння, на жаль, мала. І справа тут не ў адсутнасці ў бацькоў часу для педагагічных гутарак са сваімі дзецьмі, а ў нашым жаданні ахаваць іх ад цяжкіх задач, працы, духоўных высілкаў. Кожная сям'я – гэта свой замкнёны свет і сваё жыццё, свае радасці, клопаты і традыцыі, свой побыт.

У сучаснай сям'і вялікую частку часу дзіця мае зносіны з мамай. Менавіта з ёй складаюцца даверныя адносіны, абмяркоўваюцца трывогі, пытанні, патрэбы. Аднак для дзяцей не менш важна і зносіны з татам. Чым часцей бацька мае зносіны з дзіцем, тым больш цеснымі становяцца эмацыйныя сувязі, а чым раней бацька далучаецца да догляду за малым, тым мацней і глыбей яго бацькоўскія пачуцці.

Устаноўлена, што ў сем'ях, у якіх бацькі марнуюць шмат часу на размовы, гульні з дзецьмі, дзеці лепш развіваюцца. Аднак даказана, што дзеці, пазбаўленыя магчымасці мець зносіны з бацькамі або з адным з іх, валодаюць падвышанай адчувальнасцю, маюць цяжкасці ў наладжванні кантактаў з аднагодкамі. Сур'ёзную небяспеку для развіцця дзіцяці ўяўляе адсутнасць эмоцый, ласкі, цеплыні пры хай нават і паўнавартасным задавальненні яго фізіялагічных патрэбаў. Толькі сталыя зносіны бацькоў з дзіцем спрыяюць ўсталяванню глыбокіх эмацыйных сувязяў, нараджаюць ўзаемную радасць.

Выхаванне дзяцей у любові і павазе да бацькоў, шанаванні продкаў – адна з вядучых ідэй педагогікі. Іншая ідэя – гадаваць будучага сем'яніна з малых гадоў шляхам фарміравання станоўчых маральных якасцяў (працавітасці, памяркоўнасці, падатлівасці, стараннасці, сціпласці, сумленнасці).

Спецыяльныя сацыялагічныя і псіхолага-педагагічныя даследаванні паказалі, што сям'я і дзіцячы сад, маючы свае асаблівыя функцыі, не могуць замяніць адзін аднаго і павінны ўзаемадзейнічаць у імя паўнавартаснага развіцця дзіцяці.

 

свернуть

Пастулаты народнай педагогікі

Пастулаты народнай педагогікі

  1. Беларусы любяць дзяцей. Дзеці ў сям'і - багацце, радасць: "Многа дзяцей - многа клопату, але і радасці шмат", "З дзеткамі гора, а без дзетак удвое".
  2. Адукаванасць, выхаванасць - абавязковыя атрыбуты беларуса: "Не кручаны - не рэмень, не вывучаны - не чалавек".
  3. Выхаванне - тонкая, дэлікатная, складаная праца: "Што ў маленстве выхаваеш, на тое ў старасці абапрэшся", "Калі тонкае дрэва не сагнеш, то тоўстага не адужэеш".
  4. Выхаванне і навучанне - абавязак бацькоў: "Умеў дзіця радзіць, умей і вывучыць".
  5. Правільна арганізаваць выхаванне можа толькі адукаваны чалавек з высокімі маральнымі якасцямі: "З пустога посуду не п'юць, не ядуць".
  6. Поспех выхавання залежыць ад акружэння дзіцяці: "У лесе людзі дзічэюць, а ў людзях люднеюць", "Розуму не набярэшся, калі з дурнем павядзешся".
  7. Прыклад бацькоў - аснова фарміравання асобы: "Якія бацькі, такія і дзеткі".
  8. Выхаванне трэба пачынаць з ранняга дзяцінства: "Не слухаў малы, не паслухае і вялікі", "Тады дзяцей вучаць, як поперак лаўкі ходзяць".
  9. Выхаванне павінна быць разумным, строгім: "Дай дзецям волю - сам улезеш у няволю", "Балаўство даводзіць да вараўства".
  10. За дрэннае выхаванне нясуць адказнасць бацькі: " Для дрэннага бацькі дрэнны сын".

ЛЮБІ СВАЁ ДЗІЦЯ! Гэта значыць, радуйся яго прысутнасці, прынімай яго такім, які ён ёсць, не зневажай яго, не адказвай яму ў тваім даверы, дай яму повад любіць цябе.

АХОЎВАЙ СВАЁ ДЗІЦЯ! Гэта значыць, абараняй яго ад фізічных і душэўных небяспек, нават калі патрабуеш, ахвяроўваючы ўласнымі інтарэсамі і рызыкуючы ўласным жыццём.

БУДЗЬ ДОБРЫМ ПРЫКЛАДАМ ДЛЯ СВАЙГО ДЗІЦЯЦІ! Прывівай яму павагу да традыцыйных каштоўнасцей, сам жыві адпаведна з імі. Дзіцяці патрэбна дружная сям'я, дзе паважаюць і любяць старэйшых, дзе падтрымліваюць шчырыя сувязі з усімі сваякамі і сябрамі.

ГУЛЯЙ СА СВАІМ ДЗІЦЕМ. Удзяляй свайму дзіцяці неабходны час, размаўляй з ім так, як яму патрабуецца, гульню прынімай усур'ёз, асвойвайся са светам яго ўяўленняў.

ПРАЦУЙ СА СВАІМ ДЗІЦЁМ. Дапамагай сваймц дзіцяці, калі ён пытаецца прыняць удзел у працы (у доме, у садзе, на агародзе).

ДАЗВОЛЬ ДЗІЦЯЦІ НАБЫВАЦЬ ЖЫЦЦЁВЫ ВОПЫТ, НЯХАЙ НАВАТ РЫЗЫКУЮЧЫ, АЛЕ САМАСТОЙНА. Дзіця прызнае той вопыт, які ён перажыў самастойна.

ПАКАЖЫ ДЗІЦЯЦІ МАГЧЫМАСЦІ І ГРАНІЦЫ ЧАЛАВЕЧАЙ СВАБОДЫ. Дзіцяці патрэбна паказаць, што любы чалавек павінен прызнаваць і захоўваць вядомыя граніцы сваіх учынкаў у сям'і, у калектыве... І, наогул, у грамадстве.

ПРЫВУЧАЙ ДЗІЦЯ БЫЦЬ ПАСЛУХМЯНЫМ. Бацькі павінны сачыць за паводзінамі дзіцяці і кіраваць ім такім чынам, каб яго ўчынкі не прычынялі шкоды ні яму самому, ні другім.

ЧАКАЙ АД ДЗІЦЯЦІ ТОЛЬКІ ТАКІХ МЕРКАВАННЯЎ І АДЗНАК, НА ЯКІЯ ЕН ЗДОЛЬНЫ Ў АДПАВЕДНАСЦІ СА СТУПЕННЮ ПАДРАСТАННЯ І ЎЛАСНАМУ ВОПЫТУ. Дзіцяці патрэбны доўгі час, пакуль ён навучыцца арыентавацца ў гэтым складанным свеце. Дапамагай яму колькі зможаш і патрабуй ад яго ўласнага меркавання ці самастойнага выхаду толькі ў тым выпадку, калі ён здольны на гэта ў адпаведнасці з накопленым вопытам і ступенню свайго падрастання.

ПРАДАСТАЎЛЯЙ ДЗІЦЯЦІ МАГЧЫМАСЦЬ ТАКІХ ПЕРАЖЫВАННЯЎ, ЯКІЯ БУДУЦЬ МЕЦЬ КАШТОЎНАСЦЬ УСПАМІНАЎ. Дзіця мае такія самыя перажыванні, як і дарослыя, якія даюць яму магчымасць азнаёміцца з жыццём людзей.

 

свернуть

Першы беларускамоўны ютуб-канал БЭЙБУС

1 кастрычніка 2021г. пачаў працаваць першы беларускамоўны ютуб-канал БЭЙБУС для маленькіх гарэз і дарослых жэўжыкаў.

Новы персанаж беларускага ютуба БЭЙБУС — жыццярадасны дапытлівы непаседа, які паступова збірае на адной пляцоўцы ўжо вядомыя праекты і цэлы шэраг новых:

  • любімыя і заўсёды вельмі чаканыя “Казкі з Маляванычам” у выкананні галоўнага чарадзея краіны акцёра Аляксандра Ждановіча і ў іллюстраванні музыкі, паэта і мастака Андруся Такінданга;
  • забаўляльны і навучальны “Вясёлы Садок” — сапраўдны дзіцячы анлайн-садок для дзяцей рознага ўзросту, які ладзіць зорная каманда акцёраў: Алена Гіранок, Эмілія Пранскуце, Іна Ганчар, Вераніка Пляшкевіч і Сяргей Жбанкоў, вядомых маленькім гледачам па любімай “Калыханцы”;
  • пяшчотныя беларускія калыханкі, якія мы вывучым і заспяваем разам з вядомымі артысткамі;
  • і шмат яшчэ чаго цікавага ;)

Адна з галоўных мэтаў Бэйбуса і яго сяброў — лёгкае і натуральнае прыцягненне ў жыццё дзетак беларускай мовы, любоў да меладычнасці нацыянальнага гучання. Першай з’явіцца казка з серыі “Казкі з Маляванычам” пад назвай “Лагодны цмок”.

Сачыць за публікацыямі можна ў сацсетках:

  • YouTube — https://www.youtube.com/channel/UCW-v5eDn57mguoXvobWBeiQ
  • Instagram — https://www.instagram.com/baybus.by/
  • Facebook — https://www.facebook.com/baybus.by
  • Кантакт: bybaybus@gmail.com
свернуть

Беларускія сайты і часопісы для дзяцей

Паважаныя бацькі!

Прапануем Вам беларускія сайты, якія дапамогуць далучыць дзяцей да багацця роднай мовы, сфарміраваць каштоўнасныя адносіны да яе.

"Вясёлка"  - часопiс для дзяцей i iх бацькоў

 

"Буся" - чытанка-маляванка для дашкольнікаў

Перайсці на сайт часопісаў

 

На сайце kazki.by Вы знойдзеце многа цудоўных казак и гульняў для Вашых дзетак на беларускай мове.

Вось што гавораць пра сайт яго распрацоўшчыкi:"Гэты сайт прысвечаны беларускім казкам для малых і дарослых, але й не толькі.  Усе дзеткі любяць казкі, вершы, мульцікі, гульні. Усе дзеткі, безумоўна, маюць на гэта права. Беларуская і беларускамоўная культуры цяпер падзелены, але гэта не нашая віна і не наша доля, таму мы запрашаем вас паспрыяць, каб гэткая “няправільная” сітуацыя паступова змянілася! Нам не важна, на якой мове вы размаўляеце па жыцці ці з якімі памылкамі вы пішаце па-беларуску. Нам важна ваша жаданне прачытаць свайму дзіцяці беларускую казку на роднай мове, і менавіта гэта аб’ядноўвае ўсіх наведвальнікаў гэтага сайта!"

 

 

свернуть

Мультфільмы на беларускай мове

Пестушкі і забаўлянкі

Пестушки атрымалі сваю назву ад слова песціць - няньчыць, насіць на руках. Гэта кароткія вершаваныя прыпевы, якімі суправаджаюць рухі дзіцяці пры пешчанні.

Пестушки маюць сэнс толькі пры суправаджэнні іх тактыльным прыёмам - лёгкім цялесным дакрананнем. Ласкавы масаж, які суправаджаецца вясёлай немудрагелістай песенькай з выразным вымаўленнем вершаваных радкоў, выклікае ў дзіцяці бадзёры, вясёлы настрой. У пестушках улічваюцца ўсе асноўныя моманты фізічнага развіцця дзіцяці. Калі ён пачынае станавіцца на ножкі, яму кажуць адно; дзіцяці, які чыніць першыя крокі, вучаць цвярдзей стаяць на ножках і пры гэтым кажуць іншыя пестушки. Пестушки паступова пераходзяць у песенькі-пацешкі, якія суправаджаюць гульні дзіцяці з пальцамі, ручкамі, ножкамі. У гэтых гульнях ўжо часта прысутнічае і педагагічнае - пропаведзь працавітасці, дабрыні, прыязнасці.

Забаўлянкі, лічылкі, пацешкі варта выкарыстоўваць для чытання, запамінання, расказвання або ў якасці дапаможнага матэрыялу. Патрэбна звярнуць увагу на сакавітасць, выразнасць, мілагучнасць і багацце беларускай мовы, старацца больш апавядаць вусна, заклікаць да гэтага і бацькоў. Такі падыход значна ўзбагаціць лексічны запас дашкольнікаў, будзе прапагандаваць родную мову, яе літаратурныя і духоўныя скарбы, актыўна рыхтаваць да самастойнага чытання.

Забаўлянкі

свернуть

Загадкі

Загадкі закліканы развіваць мысленне дзяцей, прывучаць іх аналізаваць прадметы і з'явы з розных абласцей навакольнага рэчаіснасці; прычым наяўнасць вялікай колькасці загадак пра адно і тое ж з'елі яве дазваляла даваць ўсебаковую характарыстыку прадмету (з'явы).

Але значэнне загадак ў разумовым выхаванні далёка не вычэрпваецца развіццём мыслення, яны таксама ўзбагачаюць розум звесткамі пра прыроду і ведамі з самых розных абласцей чалавечага жыцця. Выкарыстанне загадак ў разумовым выхаванні каштоўна тым, што сукупнасць звестак аб прыродзе і чалавечым грамадстве набываецца дзіцем у працэсе актыўнай разумовай дзейнасці.

Загадкі спрыяюць развіццю памяці дзіцяці, яго вобразнага мыслення, шпаркасці разумовых рэакцый. Загадка вучыць дзіцяці параўноўваць прыкметы розных прадметаў, знаходзіць агульнае ў іх і тым самым фармуе ў яго ўменне класіфікаваць прадметы, адкідаць іх неістотныя прыкметы. Іншымі словамі, з дапамогай загадкі фармуюцца асновы тэарэтычнага творчага мыслення. Годнымі ўвагу сродкамі выхаваўчага ўздзеяння з'яўляюцца пестушки і пацешкі. У іх падрастае дзіця цалкам займае ўвагу дарослага.

Загадкі

Тэматычныя загадкі

свернуть

Беларускія казкі

Казкі з'яўляюцца важным выхаваўчым сродкам, на працягу стагоддзяў выпрацаваным і правераным народам. Жыццё, народная практыка выхавання пераканаўча даказалі педагагічную каштоўнасць казак.

Дзеці і казка - непадзельныя, яны створаны адзін для аднаго і таму знаёмства з казкамі свайго народа павінна абавязкова ўваходзіць у курс адукацыі і выхавання кожнага дзіцяці. Найбольш характэрныя асаблівасці казак - народнасць, аптымізм, захапляльнасць сюжэту і вобразнасць. Матэрыялам для народных казак служыла жыццё народа: яго барацьба за шчасце, вераванні, звычаі, - і навакольнае прырода. У вераваннях народа было нямала забабоннага і цёмнага. Гэта цёмны і рэакцыйны - следства цяжкага гістарычнага мінулага працоўных.

У большасці ж казак адлюстраваны лепшыя рысы народа: працавітасць, адоранасць, вернасць у баі і працы, бязмежная адданасць народу і радзіме. Увасабленне ў казках станоўчых рысаў народа і зрабіла казкі эфектыўным сродкам перадачы гэтых чорт з пакалення ў пакаленне. Гэта цёмнае і рэакцыйнае - следства цяжкага гістарычнага мінулага працоўных. Менавіта таму, што казкі адлюстроўваюць жыццё народа, яго лепшыя рысы, культывуюць у падрастаючым пакаленні гэтыя рысы, народнасць аказваецца адной з найважнейшых характарыстык казак.

Казкі

 

свернуть